اغلب کابران سیستم‌های دسکتاپ با ویندوز آشنا هستند و می‌دانند این سیستم عامل یکی از برترین محصولات شرکت مایکروسافت می‌باشد که در طول چند دهه اخیر آن را بهبود بخشیده و نسخه‌های جدیدش را منتشر نموده است. اما آیا می‌دانستید مایکروسافت نسخه‌ای از ویندوز را مخصوص سرورها طراحی نموده است؟ 

در این مقاله قصد بررسی ویندوز و ویندوز سرور را داریم و تفاوت‌های این دو سیستم عامل ساخت مایکروسافت را با هم مقایسه خواهیم نمود. 

تعریف ویندوز سرور

ویندوز سرور (Windows Server) نسخه‌ای بهبود داده شده از ویندوز است که مایکروسافت آن را اختصاصا برای استفاده بر روی سرورها طراحی نموده است. در واقع این سیستم عامل مناسب بهره‌گیری در مصارف سازمانی و تجاری می‌باشد. ویندوز سرور دارای یک خط تولید اختصاصی در کمپانی مایکروسافت می‌باشد. 

نام ویندوز سرور برای اولین بار در سال 2003 و پس از رونمایی از نسخه جدید سیستم عامل‌های مخصوص سرور توسط مایکروسافت به کار رفت. جالب است بدانید پیش از این نیز سیستم عامل مخصوص سرور طراحی شده بود. برای مثال Windows NT 4.0 در آن زمان مناسب استفاده برای کامپیوترهای شخصی و همچنین سرورها بود.

بهتر است بدانید شما به عنوان یک کاربر معمولی، هیچ‌گاه نیاز به استفاده از نسخه‌های ویندوز سرور نخواهید داشت و حتی امکان این‌که به صورت اشتباهی آن را به روی سیستم شخصی خود نصب کنید، وجود ندارد. زیرا این نسخه‌های ویندوز سرور در فروشگاه‌های سطح شهر و یا در وب‌سایت‌های ارائه دهنده وجود ندارد. از این جهت خیالتان راحت باشد که نسخه‌های مورد استفاده شما ویندوزهای استاندارد برای استفاده شخصی و عادی کاربران هستند. اما همان‌طور که می‌دانید داشتن اطلاعات در رابطه با آن می‌تواند بسیار مفید باشد. 

بررسی تفاوت‌های ویندوز سرور و ویندوز استاندارد

ظاهر ویندوز معمولی و ویندوز سرور کاملا مشابه یک‌دیگر است و دسکتاپ هر دو آن‌ها یک شکل و شمایل دارد. هردو دارای یک تسک‌بار، آیکون‌های برنامه‌ها و دکمه استارت هستند. از این رو ممکن است تمیز دادن این دو از هم بنابر ظاهرشان امری سخت باشد. 

مایکروسافت هر نسخه از ویندوز سرور را مطابق با یکی از ویندوزهای عادی تولید می‌کند. برای مثال ویندوز سرور 2003 مطابق با ویندوز XP بود و نسخه‌های امروزی شامل ویندوز سرور 2016 و ویندوز سرور 2019 هر دو بر طبق ویندوز 10 طراحی شده‌اند. 

همان‌طور که تا اینجا متوجه شدید، پایه هر دو سیستم عامل مورد بحث یکسان است و به عبارتی هر دو از یک نوع کد استفاده می‌کنند. بنابراین بسیاری از اعمالی که در ویندوز می‌توان انجام داد قابل اجرا بر روی ویندوز سرور نیز می‌باشد. از این جهت می‌توان از برنامه‌هایی نظیر مرورگرها، ویرایشگر‌های عکس و حتی برنامه‌های پیش‌فرض ویندوز همچون Notepad؛ در ویندوز سرور نیز استفاده نمود. اما تفاوت‌های این دو نسخه ویندوز بسیار بیشتر از شباهت‌هایشان است.

ویندوز سرور از ابزارهای مدیریت سازمانی بهره می‌برد.

ویندوز سرور متناسب با مصارف تجاری و سازمانی طراحی شده است و از این بابت لازم است از یک‌سری ابزارهای مرتبط با این حوزه بهره‌مند باشد. مایکروسافت نیز این نیاز را بدون پاسخ نگذاشته و تعدادی از برنامه‌های لازم را به صورت پیش‌فرض در این سیستم عامل نصب نموده است.

- Windows Update Services: گاها شرکت‌ها تمایلی به آپدیت شدن پی‌درپی ویندوز ندارند. در چنین شرایطی می‌توان یکی از سرورها را به عنوان کنترل‌کننده آپدیت ویندوز تنظیم نمود تا تمام به روز رسانی‌ها از طریق این سرور انجام شود. همچنین می‌توان قوانینی را برای نحوه عملکرد آپدیت‌ها مقرر نمود.

- Print Services: برخی شرکت‌ها و یا سازمان‌ها تعداد زیادی پرینتر دارند که برای تنظیم نمودن تک تک آن‌ها لازم است واحد IT زمان زیادی را صرف نمایند. از این جهت توصیه می‌شود با استفاده از Print Services تمام پرینترها را به یک سرور مشخص متصل کنید و آن را به عنوان سرور چاپ تنظیم نمایید. به این صورت می‌توان به آسانی عملکرد پرینترها را مدیریت کرده و آن‌ها را به کامپیوترهای مختلف متصل نمود. 

- DHCP: پروتکل تنظیمات پویای میزبان (Dynamic Host Configuration Protocol) که به اختصار با نام DHCP خوانده می‌شود، پروتکلی است که به یک سرور اجازه می‌دهد به‌طور خودکار آدرس IP را به تمام دستگاه‌های درون شبکه اختصاص دهد. در منازل، روترها (مودم) این وظیفه را به عهده دارند اما زمانی‌که در یک شرکت و یا سازمان هستید، لازم است با استفاده از DHCP این عملیات را انجام دهید تا سرعت و امنیت کار افزایش یابد.

- Active Directory: به کمک این ابزار می‌توان یک سرور را برای کنترل دامنه‌ها تنظیم نمود. در واقع Active Directory یک سرویس مدیریت کاربر است که به یک سرور این امکان را می‌‌دهد همانند یک کنترل‌کننده دامنه عمل کند. به‌جای اینکه به یک کامپیوتر لاگین کنید، کنترل‌کننده دامنه تمام اعتبارهای حساب کاربری را مدیریت می‌کند.

- File and Storage: یکی دیگر از قابلیت‌هایی که ویندوز سرور فراهم آورده است؛ امکان ایجاد یک سرور فایل در شرکت است. به این صورت شما می‌توانید اطلاعات مهم سازمان را در یک سرور مرکزی قرار داده و مشخص کنید چه کسانی امکان دسترسی به این اطلاعات را داشته باشند.

موارد قبل تنها برخی از کارهای کوچکی است که با استفاده از ویندوز سرور قادر به انجامشان هستند. بهتر است بدانید اغلب شرکت‌ها بیش از یک سرور دارند و وظایف مهم و سنگین را میان این سرورها تقسیم می‌کنند. 

ورژن‌های استاندارد ویندوز از این قابلیت‌ها بی‌بهره هستند و برای این‌که بتوان چنین اعمالی را با استفاده از آن‌ها انجام داد باید ابزار دیگری را به روی آن نصب نمود. اما در نهایت توانایی و قدرت یک ویندوز سرور را به همراه نخواهد داشت. 

ویندوز سرور با محدودیت‌های سخت‌افزاری کمتری رو‌به‌رو است.

در سال‌های گذشته اغلب مردم نگران میزان RAM قابل نصب به روی کامپیوتر خود بودند اما امروزه ویندوز 10 پرو این امکان را می‌دهد تا 2 ترابایت RAM به روی کامپیوتر قرار دهید. در صورتی‌که اکثر کاربران نهایتا به 32 گیگابایت رم نیاز دارند. حال جالب است بدانید ویندوز سرور امکان استفاده از 24 ترابایت رم را برای کاربران فراهم می‌کند. ضمن این‌که می‌توان تا 64 سوکت CPU را استفاده نمود در حالی‌که در کامپیوترهای شخصی با ویندوز 10 پرو می‌توان از 2 سوکت CPU بهره گرفت. 

شاید مسخره به نظر برسد، اما دلایل خوبی برای داشتن این سخت‌افزارهای با قدرت بالا وجود دارد. یک سرور می‌تواند عملکرد مهم و سنگینی را برای صدها نفر در یک شرکت و سازمان انجام دهد، بنابراین باید بسیار قدرتمند باشد. به‌عنوان مثال، یک سرور که ده‌ها ماشین مجازی را اجرا می‌کند نیاز به RAM زیادی دارد تا بتوانند عملکرد همه آن‌ها را بدون هیچ مشکلی به‌طور هم‌زمان در کنترل خود بگیرد.

تفاوت دیگری که میان ویندوز استاندارد و ویندوز سرور وجود دارد در ویژگی‌ها و امکانات جانبی آن‌ها خلاصه می‌شود. برای مثال ویندوز سرور در کنار استفاده از قابلیت Command Prompt همچون ویندوز استاندارد؛ اما از دیگر قابلیت‌های آن نظیر Microsoft Edge، Microsoft Store، Cortana و ... بهره نمی‌برد. ضمن این‌که امکان استفاده از نرم‌افزارهایی همچون Your Phone در ویندوز سرور وجود ندارد و یا دیگر نمی‌توان لینوکس ترمینال را به روی آن فعال نمود. علت این است که سیستم‌عامل‌های سرور برای استفاده مصرف‌کننده طراحی نشده‌اند و نیازی به پشتیبانی از برنامه‌ها، ابزارها و قابلیت‌های مصرف‌کننده ندارند. 

همچنین برخی برنامه‌ها در زمان نصب ویندوز شما را چک می‌کنند و اگر آن را ویندوز سرور تشخیص دهند امکان نصب نخواهند داشت. 

در کنار این موارد باید بدانید ویندوز سرور برای ایجاد امنیت بیشتر و قوی‌تر دارای یک‎سری محدودیت‌ها نیز می‌باشد. برای مثال این سیستم‌عامل تنها اجازه استفاده از مرورگر Internet Explorer را به شما می‌دهد. ضمن این‌که تنظیمات این مرورگر نیز نسبت به نسخه‌های ویندوز خانگی بسیار بیشتر است تا امکان به خطر افتادن سیستم در زمان استفاده از اینترنت بسیار پایین‌تر باشد. 

ویندوز سرور دارای نسخه‌های قیمتی متفاوت است.

ابتدای امر باید بدانید ویندوز سرور بسیار گران قیمت‌تر از ویندوزهای استاندارد می‌باشد. این نسخه دارای قدرت بالایی است و از امکانات سازمانی متعددی پشتیبانی می‌کند. برای اطلاع از قیمت نسخه‌های مختلف سیستم‌عامل سرور می‌توانید وارد صفحه قیمت مایکروسافت ویندوز سرور 2019 شده و با توجه به این‌که چند نفر به این سرور دسترسی خواهند داشت، باید علاوه بر نسخه ویندوز سرور، CAL (یا مجوزهای دسترسی مشتری) خریداری کنید تا بتوانید از خدمات این محصول به‌طور قانونی استفاده کنید.

برای استفاده از ویندوز سرور در شرکت، دو راه‌کار استفاده از سرور فیزیکی و یا سرویس‌های ابری را پیش رو دارید. در روش استفاده از سرور فیزیکی، ویندوز سرور را به روی یک سیستم که سخت‌افزار بهتری دارد نصب می‎کنند. اما در روش استفاده از سرویس‌های ابری، می‌توان ویندوز سرور را به روی یک سرویس cloud همانند Azure راه‌اندازی نمود. این کار به شما اجازه می‌دهد مسئولیت نگهداری یک سرور فیزیکی را به یک ارائه‌دهنده ابری (cloud provider) همانند مایکروسافت واگذار کنید. بعلاوه، این کار شرکت‌ها را قادر می‌سازد به جای پرداخت یک‌باره هزینه برای یک سرور جدید، هزینه آن را بین دفعات اشتراک بابت آپگرید کردن تقسیم کنند. اینکه کدام روش بهتر است بستگی به نیازهای خاص سازمان دارد.

سخن پایانی

در این مقاله آموختیم ویندوز استاندارد و ویندوز سرور از نظر کد پایه و شکل ظاهری مشابه یک‌دیگر هستند اما در باطن و از لحاظ قابلیت‌ها تفاوت‌های بسیاری دارند. ویندوز 10 خانگی به طوری پایه‌ریزی و طراحی شده که قادر به رفع اغلب نیازهای کاربران عادی باشد و در طراحی آن ظرافت‌های بسیاری مشاهده می‌کنید. در حالی‌که نسخه ویندوز سرور مناسب مصارف سازمانی و تجاری طراحی شده است و بیش از توجه به زیبایی، در پی ارائه قدرتمند خدمات ویژه سازمان‌ها می‌باشد.
 

منبع:

faratechdp.com